«Η ιστορία των παπουτσιών είναι τόσο παλιά όσο και τα βήματα των ανθρώπων στη γη…»

Βασική ανάγκη του ανθρώπου ήταν να μπορεί να κινείται με ασφάλεια, ακόμα και σε τραχύ έδαφος, προστατεύοντας τα πόδια του από ατυχήματα αλλά και από το κρύο. Από τα αρχαιολογικά ευρήματα οι επιστήμονες υποθέτουν ότι τα πρώτα παπούτσια εφευρέθηκαν την Παλαιολιθική εποχή, περίπου 40.000 χρόνια πριν. Ήταν κατασκευασμένα από μαλακό δέρμα και δενόταν στο πόδι με ένα ενιαίο κορδόνι κατά μήκος.

Τα αρχαιότερα παπούτσια που κατάλοιπά τους σώθηκαν και βρέθηκαν είναι πέδιλα που χρονολογούνται από περίπου 7.000 ή 8.000 π.Χ. Βρέθηκαν στη σπηλιά Fort Ροκ (https://en.wikipedia.org/wiki/Fort_Rock_Cave)  στην αμερικανική πολιτεία του Όρεγκον το 1938. Το παλαιότερο δερμάτινο παπούτσι στον κόσμο, που είναι κατασκευασμένο από ένα ενιαίο κομμάτι δέρμα αγελάδας, με ραφές στο μπροστινό και πίσω μέρος και δένεται με ένα κορδόνι από δέρμα κατά μήκος, βρέθηκε σε μια σπηλιά στην Αρμενία το 2008 και πιστεύεται ότι χρονολογείται από το 3.500 π.Χ.       

Τα Ötzi παπούτσια του Iceman, που χρονολογούνται από το 3.300 π.Χ., χαρακτηρίζονται με καφέ βάσεις από δέρμα αρκούδας, με δέρμα ελαφιού ή τάρανδου στα πλαϊνά πάνελ, και ένα κορδόνι, το οποίο τραβάει σφιχτά γύρω από το πόδι. Εντούτοις, εκτιμάται ότι τα παπούτσια μπορεί να έχουν χρησιμοποιηθεί πολύ πριν από αυτό, αλλά είναι δύσκολο να βρεθούν αποδείξεις για τα πρώτα παπούτσια λόγω της ιδιαίτερης ευπάθειας τους. Με τη μελέτη των οστών από τα μικρότερα δάχτυλα των ποδιών (σε αντίθεση με το μεγάλο δάχτυλο του ποδιού), παρατηρήθηκε ότι το πάχος τους μειώθηκε περίπου 40.000 έως 26.000 χρόνια πριν. Αυτό οδήγησε τους αρχαιολόγους να συμπεράνουν ότι φορώντας παπούτσια οδηγήθηκαν σε λιγότερη ανάπτυξη των οστών, με αποτέλεσμα τα μικρότερα και λεπτότερα δάχτυλα. Αυτά τα πρώτα σχέδια ήταν πολύ απλό στο σχεδιασμό, συχνά απλώς πόδι σακούλες του δέρματος για την προστασία των ποδιών από τους βράχους, τα συντρίμμια, και το κρύο. Τα είχαν πιο συχνά όταν βρισκόντουσαν σε ψυχρότερα κλίματα.

Πολλοί νωρίς ιθαγενείς στη Βόρεια Αμερική φορούσαν ένα παρόμοιο είδος των υποδημάτων που είναι γνωστό ως μοκασίνι. Αυτά είναι στεγανά με μαλακή σόλα παπούτσια συνήθως φτιαγμένα από δέρμα ή δέρματα βίσονα. Πολλά μοκασίνια ήταν επίσης διακοσμημένα με διάφορες χάντρες και άλλα στολίδια. Τα μοκασίνια δεν είχαν σχεδιαστεί για να βραχούν, σε υγρές καιρικές συνθήκες και ζεστούς μήνες του καλοκαιριού, οι περισσότεροι ιθαγενείς Αμερικανοί κυκλοφορούσαν ξυπόλυτοι. Όταν οι πολιτισμοί άρχισαν να αναπτύσσονται, φορούσαν σαγιονάρες. Η πρακτική αυτή χρονολογείται από τις εικόνες τους στην αρχαία αιγυπτιακή τοιχογραφία από το 4000 π.Χ.

Ένα ζευγάρι που βρέθηκε στην Ευρώπη, ήταν φτιαγμένο από φύλλα πάπυρου και χρονολογία τους είναι περίπου 1.500 ετών. Επίσης φοριόντουσαν στην Ιερουσαλήμ κατά την εποχή του Ιησού Χριστού. Τα σανδάλια Thong είχαν φορεθεί από πολλούς πολιτισμούς και είναι κατασκευασμένα από μια ευρεία ποικιλία των υλικών. Αρχαία Αιγυπτιακά σανδάλια έγιναν από πάπυρο και φύλλα φοίνικα. Οι Μασάι της Αφρικής τα έκαναν από δέρμα ακατέργαστο. Στην Ινδία, έγιναν από το ξύλο. Στην Κίνα και την Ιαπωνία, χρησιμοποιήθηκε το άχυρο ρυζιού. Τα φύλλα του φυτού σιζάλ χρησιμοποιήθηκαν για να κατασκευάσουν νήμα για σανδάλια στη Νότια Αμερική, ενώ οι ιθαγενείς του Μεξικού χρησιμοποιούσαν το φυτό Yucca. Οι σαγιονάρες συνήθως φοριούνταν, ενώ πολλοί άνθρωποι στην αρχαιότητα, όπως οι Αιγύπτιοι, οι Ινδουιστές και οι Έλληνες, δεν είδαν την ανάγκη για τα υποδήματα, και τις περισσότερες φορές, προτιμούσαν να είναι ξυπόλυτοι. Οι Αιγύπτιοι και οι ινδουιστές είχαν κάνει κάποια χρήση των διακοσμητικών υποδημάτων, όπως soleless σανδάλια γνωστά ως Κλεοπάτρα, τα οποία δεν παρέχει καμία πρακτική προστασία για τα πόδια.

Οι αρχαίοι Έλληνες είδαν σε μεγάλο βαθμό τα υποδήματα ως μαλθακά, αντιαισθητικά και περιττά. Παπούτσια φορούσαν κυρίως στο θέατρο, ως μέσο για την αύξηση του αναστήματος, και πολλοί προτιμούσαν να πάνε χωρίς παπούτσια. Οι αθλητές στους αρχαίους Ολυμπιακούς Αγώνες συμμετείχαν ξυπόλυτοι και γυμνοί. Ακόμα και οι θεοί και οι ήρωες απεικονίζονται ξυπόλητοι, καθώς και οι πολεμιστές οπλίτες μάχης με γυμνά πόδια και ο Μέγας Αλέξανδρος δημιούργησε την τεράστια αυτοκρατορία του με ξυπόλυτους στρατούς. Οι δρομείς της Αρχαίας Ελλάδας επίσης πιστεύεται ότι έτρεχαν ξυπόλητοι. Ο Φειδιππίδης, ο πρώτος μαραθωνοδρόμος, έτρεξε από την Αθήνα στη Σπάρτη μέσα σε λιγότερο από 36 ώρες. Μετά από τη μάχη του Μαραθώνα, έτρεξε κατ ευθείαν από το πεδίο της μάχης στην Αθήνα για να ενημερώσει τους Αθηναίους των ειδήσεων.

Οι Ρωμαίοι, οι οποίοι κατέλαβαν τελικά τους Έλληνες, και υιοθέτησαν πολλές πτυχές του πολιτισμού τους, δεν υιοθέτησαν την ελληνική αντίληψη των υποδημάτων και των ενδυμάτων. Τα Ρωμαϊκά ρούχα θεωρήθηκαν ως ένα σημάδι της δύναμης, και τα υποδήματα θεωρήθηκαν ως μια αναγκαιότητα της ζωής σε έναν πολιτισμένο κόσμο, αν και οι σκλάβοι και άποροι συνήθως πήγαιναν ξυπόλυτοι. Υπάρχουν πολλές αναφορές για τα παπούτσια που φοριούνται στην Αγία Γραφή. Κατά τη διάρκεια του γάμου αυτής της περιόδου, ένας πατέρας έδινε στο γιό του ένα ζευγάρι παπούτσια, για να συμβολίσει τη μεταβίβαση της εξουσίας, οι δούλοι συνήθως ήταν ξυπόλητοι και τα παπούτσια θεωρήθηκαν διακριτικά της ελευθερίας από τους βιβλικούς χρόνους.

Στην Αναγέννηση και στο 16ο αιώνα, η άνοδος της πλούσιας τάξης σηματοδοτεί και την εκτεταμένη εξέλιξη των σχεδίων των υποδημάτων. Τα υποδήματα ήταν μέρος της κοινωνικής τάξης. Στην μπαρόκ περίοδο της Ευρώπης, τα γυναικεία και ανδρικά παπούτσια ήταν σχεδόν ίδια αν και τα υλικά διέφεραν μεταξύ τους.  Την ίδια εποχή, μια ιταλίδα παρουσίασε στη γαλλική μόδα τα ψηλά τακούνια, ο πρόδρομος των οποίων υπήρξαν οι αρχαίοι κόθορνοι και οι κινέζικες πλατφόρμες.

Μέχρι και το 19ο αιώνα τα παπούτσια ήταν όλα ίδια. Τον ίδιο αιώνα άρχισαν να διαφέρουν τα σχέδια μεταξύ ανδρικών και γυναικείων υποδημάτων, ενώ ξεκίνησαν να γίνονται δημοφιλείς οι μπότες, κατά κύριο λόγω στην Αμερικανική ήπειρο. Φτάνοντας στις μέρες μας και στον 20ο αιώνα, η βιομηχανική επανάσταση έφερε δραστικές αλλαγές και στην εξέλιξη των παπουτσιών, με την προσθήκη νέων υλικών κατασκευής, όπως το πλαστικό και το καουτσούκ.

Στην εποχή μας συνεχίζουν να υπάρχουν οικογενειακά εργαστήρια-τσαγκαράδικα και βιοτεχνίες υποδημάτων αλλά και μεγάλες εταιρίες που παραμένουν πιστές στην αξία των χειροποίητων παπουτσιών. Αν και τα στυλ υποδημάτων των ανδρών παρέμειναν σχετικά αμετάβλητα μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, τα γυναικεία παπούτσια άλλαζαν διαρκώς την εμφάνισή τους, γεγονός το οποίο ενίσχυσε ο τύπος της εποχής και η δημιουργία μεγάλων εργοστασίων. Το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα συνδέεται με την διάδοση της αμερικανικής κουλτούρας. Οι φθηνότερες πρώτες ύλες και ο διαφορετικός τρόπος ζωής άλλαξε την εικόνα των κυρίων και των κυριών. Τα φανταχτερά, πολύχρωμα και υψηλής ποιότητας υποδήματα άλλαζαν συνεχώς εμφάνιση. Ηθοποιοί και τραγουδιστές του Χόλιγουντ επηρέασαν πολύ τη διαμόρφωση των νέων υποδημάτων.  Με αυξανόμενο αριθμό των εργαζομένων γυναικών, άρχισαν να αλλάζουν οι τάσεις στα ψηλοτάκουνα. Οι δημοφιλείς πλατφόρμες έχασαν την απήχηση τους και αντικαταστάθηκαν με πιο χαμηλά τακούνια. Τα αθλητικά παπούτσια είχαν τη μεγαλύτερη επίδραση στην μόδα υποδημάτων.

Το σίγουρο είναι ότι η μόδα δεν σταματάει ποτέ.  Οι δερμάτινες μπότες, τα μποτάκια από ύφασμα, οι γόβες από πλαστικό, όλα τα παπούτσια βρίσκουν μία θέση στην παπουτσοθήκη, αλλά και στη ζωή μας. Επομένως μένει να δούμε ακόμα τι μας επιφυλάσσει η εξέλιξη των παπουτσιών και πόσα καινούρια είδη θα γραφτούν στην μακρά ιστορία τους.

Πηγή: https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%B1%CF%80%CE%BF%CF%8D%CF%84%CF%83%CE%B9